Avrupa Ekonomik Topluluğu Alanında Futbol Kulüplerinin Ticari Ürünlerinin Satışını Kısıtladığı Gerekçesiyle Nike’a 12,5 Milyon Avro Ceza Verildi.

Avrupa Komisyonu, Avrupa’nın en sevilen futbol kulüplerinin markalarını taşıyan lisanslı ticari ürünlerin, Avrupa Ekonomik Topluluğu içinde bulunan bazı ülkelere satışının engellendiği gerekçesiyle Nike hakkında 12.555.000 Avro cezaya hükmetti. Firmanın, satışı engellemek yoluyla fiyatların yükselmesine ve rekabetin kısıtlanmasına neden olduğu belirtiliyor. Soruşturma sırasında Komisyon ile işbirliği yapan firma hakkında verilen ceza, %40 oranında azaltıldı.

Lisanslama anlaşmaları, taraflardan birinin (lisans veren) bir diğerine (lisans alan); sahip olduğu fikrî hakları kullanmak –ve örneğin bardak, kırtasiye ürünleri, çanta ve benzeri diğer ürünler üzerine markaya ait logoları işlemek ve bu ürünleri satmak- konusunda yetki vermektedir. Bilindiği gibi Nike, spor ürünlerinin tasarımı ve satışını gerçekleştirmekte ve bu ürünleri futbol kulüpleri ve federasyonları için de hazırlayarak kendi logosu ile birlikte satışa sunmakta. Ancak tüketicilerin aldığı ve Nike’ın esas çalışma alanına girmeyen diğer ürünler, yalnızca lisans verene ait logo ile satışa sunuluyor ve bu ürünler için Nike, üçüncü kişilere lisans veren konumunda bulunuyor. İşte Komisyon tarafından verilen karar, “lisanslı ticari ürün” denilen bu ikinci ürün grubunun konu olduğu üretim ve dağıtım sürecini kapsıyor.

Komisyon’un bulgularına göre Nike, münhasır olmayan lisans ve dağıtım anlaşmalarında AB’nin rekabetin korunmasına ilişkin düzenlemelerini çeşitli şekillerde ihlal etmiş. Sözleşmelerdeki kısıtlayıcı maddeler ve teşebbüsün ihlal niteliğindeki diğer uygulamaları şu şekilde özetleniyor:

• Doğrudan kısıtlamalar: Sözleşmelere; satışı açıkça yasaklayan, bölge dışındaki satışların Nike’a yönlendirilmesini öngören ve bölge dışı satışlarda çifte telif uygulanmasını sağlayan hükümlerin açıkça dâhil edilmesi,
• Dolaylı Kısıtlamalar: Lisans alanın lisansının iptal edilmesi tehdidiyle bölge dışı satışların kısıtlanması ve bu kısıtlamalara uyulup uyulmadığının tespiti için denetim gerçekleştirilmesi,
• Bazı durumlarda, üçüncü kişilere alt lisanslar verilmesi amacıyla bir ana lisans alıcısına yetki verilerek bu ana lisans sahibi üzerinde doğrudan ve dolaylı kısıtlamalar uygulanması,
• Bölge dışı satış yapabilecek perakendeci müşterilere satışın sözleşmelerde açıkça yasaklanması, lisans sahiplerinin üçüncü kişilerle olan sözleşmelerine bu hükümlerin yansıtılmasının zorunlu kılınması.

Yaklaşık olarak 13 yıl sürdüğü tahmin edilen bu uygulamaların, lisans alan Avrupalı firmaları sınır ötesi satışlardan men ederek Avrupalı tüketicilerin aleyhinde bir neticeye sebep olduğu belirtiliyor. İhlalden etkilenen ürünlerin taşıdığı markalar arasında FC Barcelona, Manchester United, Juventus, Inter Milan ve AS Roma’nın yanı sıra, Fransız Futbol Federasyonu gibi ulusal federasyonlar da yer alıyor.