24 Mayıs 2016 tarihinde Rekabet Kurumu, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, Elektrik Dağıtım Hizmetleri Derneği, Enerji Ticareti Derneği ve Elektrik Üreticileri Derneği işbirliği ile “Elektrik Sektöründe Rekabet Hukuku Çalıştayı” düzenlenmiştir.
Çalıştayın “Dağıtım ve Perakende Satış Pazarındaki Rekabet Sorunları” başlıklı öğleden önceki ilk oturumunda;
- Dağıtım ve Görevli Tedarik Şirketlerinin Ayrı Ayrı ya da Etkileşim İçerisinde Gerçekleştirdikleri Davranışlar Sonucu Ortaya Çıkan Rekabet Sorunları,
- Elektrik, Doğalgaz ve İnternet Piyasalarının Yakınsaması ve Rekabet Hukuku,
- Perakende Satış Piyasasında Pazarın Sınırlarının Belirlenmesi ve Rekabet Hukuku Uygulamalarında İlgili Pazar Tanımı Bakımından Öne Çıkan Yönelimler tartışılmıştır.
Öğleden sonra yapılan ikinci oturumda “Üretim ve Toptan Satışta Pazar Gücü ve Olası Rekabet Karşıtı Davranışlar” konusu ele alınmıştır. Bu oturumda;
- Üretim ve Toptan Satışta Pazar, Pazar Gücü, Bölgesel Kısıtlar, Koordinasyon Riski,
- Pazar Gücünü Azaltan Unsurlar: Şeffaflık, Pazar izleme, Talep Tarafı Katılımı,
- Kamu Şirketlerinin Üretimdeki Ağırlığı, Alım Garantileri ve Gelecekteki Durum konuları tartışılmıştır.
1. DAĞITIMVEPERAKENDESATIŞPAZARINDAKİREKABETSORUNLARI
a) Dağıtım ve Görevli Tedarik Şirketlerinin Ayrı Ayrı ya da Etkileşim İçerisinde Gerçekleştirdikleri Davranışlar Sonucu Ortaya Çıkan Rekabet Sorunları
Serbestleşme sürecinde dağıtım şirketlerinin mülkiyet ayrıştırmasına tabi tutulmayarak bütünleşik bir şekilde özelleştirilmesi sistem operatörü konumundaki dağıtım şirketleriyle perakende satış faaliyeti gerçekleştiren GTŞ’lerin aynı ekonomik bütünlük içerisinde yer almasına sebep olmuştur. Özelleştirme sonrası bu şirketlerin hukuki ve fonksiyonel ayrıştırmaya tabi tutulması rekabet sorunlarının ortaya çıkmasını engelleyememiştir.
Rekabetçi piyasa yapısı tüketicilerin tercihlerini serbestçe yapabilmeleri üzerine kurulu olduğundan, perakende elektrik satış piyasasının rekabetçi işleyişi, en temelde tüketicilerin tedarikçi değişimlerini herhangi bir sorunla karşılaşmadan kolaylıkla yapabilmelerini gerektirmektedir. Buna bağlı olarak geçiş maliyetlerini artırmaya dönük yerleşik şirket davranışları, bağımsız tedarik şirketlerinin (BTŞ) rekabetini zorlaştırdığından Kanun’un 6. maddesi kapsamında değerlendirilebilecektir.
b) Elektrik, Doğalgaz ve İnternet Piyasalarının Yakınsaması ve Rekabet Hukuku
Elektrik, doğalgaz ve internet ürünlerinin bir arada sunumunun, tüketici faydası yaratması beklense de, sektörler arasındaki maliyet ve kârlılık farklılıkları ve buna bağlı olarak paket ürünlerin sunum ve satış şekillerinin rekabet hukuku aykırılıkları yaratması olasıdır.
c) Perakende Satış Piyasasında Pazarın Sınırlarının Belirlenmesi ve Rekabet Hukuku Uygulamalarında İlgili Pazar Tanımı Bakımından Öne Çıkan Yönelimler
Elektrik perakende satış piyasasına yönelik yapılacak ilgili pazar değerlendirmelerinde, piyasaların rekabete açılma derecesi önemli bir değişkendir. Bu nedenle yalnızca içinde bulunulan dönemin değil gelecekte oluşması beklenen piyasalardaki rekabetçi yapının da dikkate alındığı dinamik bir yaklaşımın benimsenmesi rekabetçi bir yapının tesisi için gerekli olacaktır. İlgili ürün pazarı tanımlanırken tüketim hacimleri, talep yapıları, anlaşma şartları ve pazarlık güçleri gibi özelliklere göre oluşturulan tüketici grupları arasındaki farklılaşmalar göz önünde bulundurulmalıdır.
2. ÜRETİM VE TOPTAN SATIŞTA PAZAR GÜCÜ VE OLASI REKABET KARŞITI DAVRANIŞLAR
a) Üretim ve Toptan Satışta İlgili Pazar, Pazar Gücü Bölgesel Kısıtlar,Koordinasyon Riski
Pazar tanımlarına bağlı olarak pazar gücü, kapasite tutma stratejileri ve koordinasyon riski önemli birer rekabet hukuku konusu olabilecek hususlardır. Ülkemizin iletim haritası ve 1 kodlu kısıt talimat maliyetlerine bakıldığında, bölgesel iletim kısıtları nedeniyle ayrışan bölgelerin mevcut olduğu; bu noktada iletim yatırımlarının yanı sıra Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliği kapsamında teklif bölgeleri oluşturulmasının önemli bir çözüm yöntemi olabileceği üzerinde durulmalıdır.
b) Pazar Gücünü Azaltan Unsurlar: Şeffaflık, Pazar izleme, Talep Tarafı Katılımı
Elektrik üretim ve toptan satış piyasalarındaki pazar gücüne müdahale için rekabet hukuku araçlarının yanı sıra bu araçların tamamlayıcı birer unsuru olarak şeffaflığın temini, talep tarafı katılımının sağlanması ve pazar izleme faaliyetlerinin hayata geçirilmesi gibi yapısal ve davranışsal birtakım önlemler önem arz etmektedir.
c) Kamu Şirketlerinin Üretimdeki Ağırlığı, Alım Garantileri ve Gelecekteki Durum
Üretim özelleştirmelerinin tamamlanması ve Yİ-YİD-İHD sözleşmelerinin önümüzdeki yıllarda sona ermeye başlaması ile birlikte, Kamu’nun elektrik üretimindeki ağırlığının azalması beklenmekle birlikte, nükleer santraller ve ulusal enerji stratejilerine bağlı olarak Kamu’nun enerji piyasasındaki varlığı ve ağırlığının sürmesi öngörülmektedir.
Çalıştayda katılımcılar tarafından yapılan sunumlar ve tartışmalar çerçevesinde ulaşılan sonuçların detaylı haline şağıdaki linkten ulaşabilirsiniz.
http://www.rekabet.gov.tr/File/?path=ROOT%2f1%2fDocuments%2fHaber%2fhaberyeni%2felektriksektor.pdf
Bir yanıt bırakın
Yorum yapabilmek için giriş yapmalısınız.