Avrupa Komisyonu’ndan Google’a 1,49 Milyar Avro Ceza.

Avrupa Komisyonu, çevrim içi reklam piyasasındaki hâkim durumunu kötüye kullandığı gerekçesiyle Google LLC ve ana kuruluşu Alphabet Inc. hakkında 1,49 milyar avro cezaya hükmetti. Teşebbüsün; arama motoru sonuçlarına göre reklam yayımlayan AdSense for Search adlı programın uygulamasında üçüncü taraf konumundaki web siteleriyle yaptığı sözleşmelere, rakiplerinin reklam vermesini önleyen birtakım kısıtlayıcı hükümler koyarak Avrupa Birliği rekabet düzenlemelerini ihlal etmiş olduğuna hükmedildi. Çevrim içi arama komisyonculuğu piyasasında oldukça sağlam bir hâkim duruma sahip olan Google’ın; bu yöntemle kendisini rekabetçi baskıdan koruduğu ve ayrıca rakipler açısından yenilikçiliği, tüketiciler açısından ise rekabetin sağladığı faydayı azalttığı belirtiliyor.

Avrupa Ekonomik Topluluğu alanında %70’lik pazar payı ile 2006-2016 yılları arasında çevrim içi arama komisyonculuğu piyasasında en büyük pazar payına sahip teşebbüs, Google. Ancak Komisyon’un bulgularına göre rakipleri Microsoft ve Yahoo, Google’a ait arama motoru sayfalarında reklam verme imkânına sahip değil. Bu durum, hâlihazırda yüksek giriş engelleri bulunan ilgili pazarda diğer rakiplerin, pazar paylarını genişleterek Google ile rekabet etme imkânını da kısıtlıyor. Komisyon’un kararında Google’ın yüzlerce anlaşmasının incelenmesi sonucu şu bulgulara erişildiği belirtiliyor:

• 2006 yılı itibarıyla Google, sözleşmelerine münhasırlık hükümleri dâhil etmeye başlamış. Buna göre reklam yayımcılarının, “arama sonucu” sayfalarında arama içeriğine göre atanan reklamlardan rakiplere ait olanların yayımlaması engellenmiş.
• Mart 2009 itibarıyla Google, bu münhasırlık hükümlerini tedricen “Premium Placement”  (Ayrıcalıklı Atama) denilen hükümlerle değiştirmiş. Buna göre yayımcılar, “arama sonucu” sayfalarında getirisi en yüksek olan alanları Google’ın reklamlarına ayırmak ve belli bir sayıda Google reklamı almakla yükümlü. Sonuç olarak Google’ın rakiplerinin, web sitelerinin en görünür kısımlarına reklam vermeleri engellenmiş oluyor.
• Yine Mart 2009 itibarıyla Google, rakiplere ait reklamların görüntülenmesine ilişkin değişiklikler için kendisinden yazılı onay alınması gerektiği hükmünü sözleşmelerine eklemiş. Böylelikle rakiplere ait reklamların ne kadar ilgi çekici olduğu konusunda da bir kontrol mekanizması oluşturmuş.
• Diğer taraftan Google; bu uygulamasını meşrulaştırmaya yönelik olarak, verimliliğin artmış olduğuna dair herhangi bir kanıt da sunamamış.

Hâkim durumda bulunmak, ülkemizde olduğu gibi Avrupa Birliği düzenlemelerine göre de rekabet hukuku mevzuatı açısından bir ihlal niteliği taşımıyor. Ancak genel kabul gören rekabet kuralları gereği hâkim durumda bulunan teşebbüslerin bu güçlü konumlarını, rekabeti kısıtlayacak şekilde kötüye kullanmama yükümlülüğü bulunmaktadır. İhlalin ağırlığı ve süresi göz önüne alınarak Google hakkında, 2018 yılı cirosunun %1,29’u oranında olmak üzere toplam 1.494.459.000 avro cezaya hükmedilmesinin yanında teşebbüsün eylemlerinden zarar görenlerin de tazminat davası açma hakkı bulunuyor.